آردیجیللیق و یا سسلی لرین بیری-بیرینین دالینجا گئلمه سی قانونو (توالی قانونو )

اصیل تورکجه کلمه لرینده سسلی لر هر جور گئلدی اولماز،اونون معین قانونو و ترتیبی واردیر

دیلیمیزین اؤز سؤزلری،مختلیف جنسلی رنگلی و حجملی اینجی لردن دوزلمیش بویونباغی کیمیدیر . نئجه کی، بو مرواریدلر معین ترتیبله دوزولمه سه لر،بویونباغی دوزلمز،ائله جه ده اصیل تورکجه سؤزلری او زامان دوزدورلر کی،سسلی لر معین ترتیبله دوزولسون

بو ترتیبه " آردیجیلیق،یا سسلی لرین بیری-بیرینین دالینجا گئلمه سی قانونو " دئییلیر.

توالی قانونو،یوخاریدا گؤردو گوموز آهنگ قانونونون طبیعی محصولدور.یعنی اگر تورکجه

کلمه سینین بیرینجی سسلیسینی بیلسک،آهنگ قانونونون یاردیمیلا،سونراکی هئجالاردا گئلن سسلی لری ده تعیین ائده بیلیریک .دئمک،تورکجه کلمه لرینده سونرا کی هئجالارین سسلی لری بیرینجی هئجادا کی سسلییه تابع اولار .

بو قانونو مهم بیر جهتی اوندان عبارت دیر کی،دوققوز سسلیمیزدن اوچو،یعنی(ئ-و-ؤ ) تورکجه کلمه لرین فقط بیرینجی هئجاسیندا گئلر و سونرا کی هئجالاردا تکرار اولمازلار.

آردیجیللیق قانونونو اؤیرندیکدن سونرا کلمه لرده بیرینجی سسلینین علامتینی قویماق کفایت دیر و سونرا کی سسلی لرین علامت لرینه احتیاج یوخدور،چونکه بو قانونا گؤره معلومدور.آنجاق اون لارین اساس حرف لرینی یازماق حتما لازیمدیر

آردیجیللیق و یا سسلی لرین بیری-بیرینین دالینجا گئلمه سی قانونو (توالی قانونو )

اصیل تورکجه کلمه لرینده سسلی لر هر جور گئلدی اولماز،اونون معین قانونو و ترتیبی واردیر

دیلیمیزین اؤز سؤزلری،مختلیف جنسلی رنگلی و حجملی اینجی لردن دوزلمیش بویونباغی کیمیدیر . نئجه کی، بو مرواریدلر معین ترتیبله دوزولمه سه لر،بویونباغی دوزلمز،ائله جه ده اصیل تورکجه سؤزلری او زامان دوزدورلر کی،سسلی لر معین ترتیبله دوزولسون

بو ترتیبه " آردیجیلیق،یا سسلی لرین بیری-بیرینین دالینجا گئلمه سی قانونو " دئییلیر.

توالی قانونو،یوخاریدا گؤردو گوموز آهنگ قانونونون طبیعی محصولدور.یعنی اگر تورکجه

کلمه سینین بیرینجی سسلیسینی بیلسک،آهنگ قانونونون یاردیمیلا،سونراکی هئجالاردا گئلن سسلی لری ده تعیین ائده بیلیریک .دئمک،تورکجه کلمه لرینده سونرا کی هئجالارین سسلی لری بیرینجی هئجادا کی سسلییه تابع اولار .

بو قانونو مهم بیر جهتی اوندان عبارت دیر کی،دوققوز سسلیمیزدن اوچو،یعنی(ئ-و-ؤ ) تورکجه کلمه لرین فقط بیرینجی هئجاسیندا گئلر و سونرا کی هئجالاردا تکرار اولمازلار.

آردیجیللیق قانونونو اؤیرندیکدن سونرا کلمه لرده بیرینجی سسلینین علامتینی قویماق کفایت دیر و سونرا کی سسلی لرین علامت لرینه احتیاج یوخدور،چونکه بو قانونا گؤره معلومدور.آنجاق اون لارین اساس حرف لرینی یازماق حتما لازیمدیر.

" تورک دیلی نین تاریخی "

تورک دیلی التصاقی دیل لر قوروپوندا منسوب اولدوقدان،سومئر-ایلام دیلی ایله بیر کؤکدن اولدوغونا گؤره بو دیلین تاریخی 7000 ایله چاتیر

سومئر لر دونیا بشرییتینه ایلک تمدونو هدیه ائتمیشلر.

اون لار ایلک دفعه یازی خطینی اختراع ائتمیشلر.

سومئر لر ایلک دفعه بیر ایلی دؤرد فصله،هر فصلی اوچ آیا،هر آیی اوتوز گونه،هر گونو 24 ساعاتا و هر ساعاتی 60 دقیقه یه بؤلموشلر.

بئش مین ایل میلاددان قاباق ایستیفاده اولونان سومئر دیلی ایله بو گونکو ایستیفاده ائتدیگیمیز تورک دیلی آراسیندا مورفولوژی(قورولوش)اورتاقلیغیندان علاوه چوخلو سؤزلر و کلمه لر هر ایکی دیلده بیر جور و بیر معنادا ایشله نیر.

مثلا سومئر دیلینده ایشلنن آتا،سو،ات،اودون سؤزلری ایندی ده دیلیمیزده عین شکیلده و عین معنادا ایشله نیر و میلچه یه سومئر دیلینده دئییلن(زیبین)سؤزو آزربایجان بیر چوخ یئرلرینده(چیبین)دئییلیر،لاکین بیری یئددی مین ایل قاباق و بیری بو گون !!!

زبان مادری وهویت خود را پاس بداریم

تورکی را پاس بداریم

nə mutlu türküm diyənə

در باره نوشتار زبان ترکی

قانون هماهنگی مصوّت ها:

قبلاً گفته شد که مصوّت های: (آ، او، اوْ، ایْ) را مصوّت های ضخیم (قالین) و مصوّت های: (اَ، ائ، ای، اؤ، اﯙ) را مصوت های ظریف (اینچه) می گویند. یکی از قانون های مهم زبان ترکی که مختص این زبان است و در سایر زبان ها وجود ندارد، این است که اگر اوّلین حرف مصوّت های آن کلمه ضخیم (قالین) باشد، تمام مصوّت های آن کلمه ضخیم یا قالین خواهد بود. (به همین علت است که کلمه نماز و محال در ترکی ناماز و ماحال تلفّظ می شود و...).

نخستین مصوّت کلمه نقش بنیادی دارد و سایر مصوّت های کلمه تابع مصوّت اوّلی هستند. مثال، الف:

قوْناق، (مهمان)، آنا (مادر)، قوللوق (خدمت)، اوْدون (هیزم)، اوزون (دراز)، و ...

ب: ‌چؤره ک (نان)، ﻳﯚﻧـﮕﯚل (سبک)، اﯙره ک (قلب)، ائلچی (سفیر)، و...

اگر توجه نمایید تمام مصوّت های گروه الف ضخیم و تمام مصوّت های گروه ب ظریف

ریشه ی تاریخی نام آزربایجان:

آزربایجان اسمی ترکیبی از:

آز(آس)+ َ ر +بای +جان

می باشد که آز برگرفته از نام قبیله ی آس ، َر در ترکی به معنای جوانمرد(درمعنی شوهر نیز امروزه بکار میرود)،بای به معنی ثروتمند و بزرگ وبالاخره جان،که پسوند مکانی ساز در زبان ترکی می باشد.

بسیاری نام آزربایجان را آذرآبادگان و آتروپات و غیره(در معنای آتشکده و غیره) نامیده اند که هرگز دلیل و مدرک قانع کننده بر ادعای خود نتوانستند آورند.همچنین نام آسیا از نام قبیله ی آس گرفته شده است.

زبان مادری وهویت خود را پاس بداریم

تورکی را پاس بداریم

nə mutlu türküm diyənə

ساختار زبان ترکی به عنوان یک زبان پیوندی و هماهنگی مصوتی در زبان ترکی

پیش تر،اشاره ای کوتاه بر پیوندی بودن زبان ترکی کردیم،در این پست بر این واژه و ویژگی های آن خواهیم پرداخت،

رده شناسی ساختواژی:رده شناسی ساختواژی،نظامی بر طبقه بندی زبانهاست و مقیاسی پیوستاری و نسبی است،یعنی مطلق نیست،به عبارتی به طور مطلق نمی توان گفت زبانی تحلیلی یا ترکیبی ست بلکه می توان گفت زبان مفروض،بیشتر از زبان ایکس و کمتر از زبان ایگرگ ترکیبی یا پیوندی ست.

این دلیلی بر تعریف و طبقه بندی نادرست رده شناسی ساختواژی زبانها نیست،واژه ی پیوندی را می توان همچون صفت خوش بو بودن توصیف کرد،و سپس تمامی رایحه های گلها را از منظر آن تعریف،طبقه بندی کرد.مطمئناً در میان آن برخی خوش بو ترین هستند.پس این نسبیت در ذات خود تعریف پیوندی یا ترکیبی نیست.

زبانهای دنیا را بر اساس رده شناسی ساختواژی به چهار رده ی اساسی زیر تقسیم بندی کرده اند:

تحلیلی

پیوندی

تصریفی

ترکیبی

توضیح تمامی این موارد خارج از حوصله ی این تاپیک است،دوستان علاقه مند می توانند برای مطالعه ی بیشتر، صفحات 21 تا 25 کتاب مطالعه ی ساختار نحوی زبان ترکی از دیدگاه رده شناسی را ازنظر بگذرانند.

ما در این تاپیک تنها به زدن چند مثال از چهار رده بسنده می کنیم:

برای گروه اول،زبان ویتنامی مثالی بارز است.

برای گروه دوم،زبان ترکی که مورد بحث تاپیک هست.

برای گروه سوم،زبان چوک چی

و برای گروه چهارم،زبانهای عربی،فارسی،روسی،لاتین و یونانی.

البته تمامی زبانهای دنیا جزو یکی از این چهار دسته هستند،که بیشتر جزو زبانهای ترکیبی هستند.

اما زبانهای پیوندی(التصافی) انگشت شمارند،به غیر از زبان ترکی زبانهای فنلاندی و مجاری و همچنین سواهیلی نیز جزو این دسته اند.

کمری در مورد زبانهای پیوندی معتقد است که وندها(پسوندها،اک ها) جداگانه به ریشه افزوده می شوند که ممکن است در هر واژه چندین واژک موجود باشد.اما مرزهای مابین آنها کاملاً آشکار و واضح است.هر واژه ای شکل کاملاً جداگانه و مشخصی دارد،مثال زیر،مثال ارائه شده توسط کمری( مرجع شماره ی 13-14-15-16 در صفحه ی 347 کتاب مذکور) در باب این توضیح است:

Adam

Adamı

Adamın

Adama

Adamda

Adamdan

Adamlar

Adamları

Adamların

Adamlara

Adamlarda

Adamlardan

که به ترتیب:

حالت اسمی

حالت مفعولی

حالت ملکی

حالت مفعول غیر صریح

حالت مکانی

حالت ablative

6 تای اول برای مفرد ها و 6 تای بعدی برای جمع ها

نئچه دیل بیله نه نئچه اینسان دئییلیر

اؤز دیلینی بیلمه یه نه نئجه اینسان دئییلیر؟؟

تورک دیلی دونیادا نفوس باخیمیندان 5 جی سیرادادیر،220 میلیون نفر تورکجه دانیشیر

تورک آغیزلاری 6 قولا آیریلیر: 1)بولقار 2)اوغوز 3)قیبچاق 4)قارلوق 5)اویغور 6)قیرغیز

آزربایجان تورکجه سی،آنادولو تورکجه سی،خوراسان تورکجه سی و تورکمن تورکجه سی

بیرلیکده اوغوز قولونداندیرلار.

دونیا دیل ری 4 قوروپا بؤلونمکده دیر: 1-تک هئجالی(چین،تبت،آسیانین جنوب شرقی دیل لری)

2-تحلیلی(هیند،فارس،کوردی،ائرمنی،روسی و اوروپا دیل لری )

3-قالبی(عربی،عبری،آشوری دیل لری)

4-التصاقی(تورک،فنلاند،مجار،کره،منچور دیل لری)

دونیادا چوخلو دیل تاریخ بویو اؤزونه اؤزل الیفباسی اولماییب

اؤرنیین فارس دیلی هخامنیش دؤنمینده ایلام،ساسانی دؤنمینده آرامی و ایسلامدان سونرا

عرب الیفباسی ایله یازیلمیشدیر.

بو گون دونیانین ان آدلیم و ایشلک دیلی اولان اینگیلیسجه بئله اؤزونه الیفباسی اولمامیش

و لاتین الیفباسیندان یارارلانمیشدیر.

تورک دیلینه گلدیکده،تورک لر اؤزلری یاراتدیقلاری اورخون-یئنی سئی و اویغور الیفباسیندان

یارارلانمیشلار سونرا ایسه بو الیفبالاردان عرب الیفباسینا کئچمیشلر.

چاغداش دؤنمده ایسه 7 باغیمسیز تورک اؤلکه سی یانی آزربایجان،تورکیه،قوزئی قیبریس،

قازاغیستان،تورکمنیستان،اؤزبکیستان و قیرغیزستاندا لاتین الیفباسی ایشلنیر،

روسیه فئدراسیونوندا اولان باشقورد،داغیستان،چئچئنیستان،تاتاریستان،چوواش........

ویلایت لرینده کیریل الیفباسی،دوغو تورکیستان(چین ده اویغور تورک لرینه عایید اولان

موختار بؤلگه)،گونئی آزربایجان و عراق دا آزربایجان کؤکلو تورکمن لر ایسه عرب الیفباسی

ایشلتمکده دیرلر.