صفویان یکی از سلسله های ترک تبار می باشد که شاه اسماعیل زاده اردبیل در سال 1501 میلادی ان را تاسیس و به مدت 221 سال به طول انجامید، وی تبریز را پایتخت خود برگزید و بر سراسر ایران حکومت کرد

شاه اسماعیل صفوی پدرش به شیخ صفی الدین اردبیلی می رسد و فرزند شیخ حیدر است و مادرش مارتا دختر سلطان اوزون حسن آق قویونلو و کوراکاترینا شاهزاده یونانی ترابوزان بود

بعد از انقراض ساسانیان توسط اعراب ،مسلمان تا زمان به سلطنت رسیدن شاه اسماعیل صفوی درایران یک واحد سیاسی و یک پارچه به عنوان  حکومت مرکزی ایجاد نگردید . امیران و  حاکمان متعددی در  سرتاسر ایالات ایران حکمرانی کرده و داعیه سلطنت داشته اند . اما تنها کسی که با نیروی فکر و رشادتهایی که از خود نشان داد توانست کشور ایران را به سوی یک اتحاد فراگیرسوق دهد و موفقیتهای بسیاری نیزدراین راه بدست آورده شاه اسماعیل می باشد .بدین ترتیب بعدازقرنها شاه اسماعیل موسس سلسله صفوی موفق شد با برانداختن حکومتهای ملوک الطوایفی در ایران دولت واحدی ایجاد کند . عمده دلیل موفقیت شاه اسماعیل حمایت و ارادت قبایل بزرگ قزلباش که همگی قبایل ترک بودند می باشد ، این قبایل عبارتند از : شاملو ، روملو ، استانجلو ، افشار ، ذوالقدر ، قاجار و تکه لو .

در زمان صفویان زبان رسمی دربار دو زبان ترکی و فارسی بوده است فرمانها و اوامر شاهان در مناطق زیر نفوذ صفویان که بیشتر اذربایجانی بودند به زبان اذربایجانی (ترکی) و در مناطقی که فارسی زبان بودند به زبان فارسی صادر می شد در این مورد ادیب بزرگ ترک «سلیم رفیق رفی اوغلو» در کتاب «ادبیات اذربایجان» ضمن ترسیم یک فرمان شاه اسماغیل به زبان ترکی چنین مینویسد «در این قرن زبان اذربایجانی همدوش زبان فارسی زبان رسمی دربار اعلام شده و اهمیت زیادی کسب کرده بود»

وی با رسمی کردن مذهب شیعه و با زنده کردن هویت ایرانی مرزهای ایران را به حدود مرزهای ساسانیان رسانید و در واقع ایران را به عنوان یک واحد سیاسی مستقل پس از اسلام و پس از حدود 800 سال اشغال تأسیس و تثبیت کرد.او شعر نیز می سرود و از وی اشعاری به ترکی و به فارسی با تخلص «خطایی» بر جا مانده است

سسلسله صفوی در تاریخ ایران به دو دلیل اهمیت بسیار دارد: یکی این که این سلسله اولین سلسله کاملاً مستقل ایرانی بعد از حمله اعراب به ایران(در سال ۳۲ ه.ق) بوده است. یعنی پس از هشتصد سال توانست با افتخار نام ایران را بر روی نقشه ها برگرداند. دوم اینکه مذهب تشیع در ایران توسط شاه اسماعیل مذهب رسمی اعلام شد و در واقع جانشین تسنن گشت

سلطان سلیم خیلفه عثمانی که شیعیان را کافر می دانست  و خود را نیز خلیفه تمامی مسلمانان جهان می خواند به قصد اشغال کامل ایران به این کشور لشکرکشی کرد. شاه اسماعیل به قصد دفع حمله عثمانیان به غرب لشکر کشید و در نبرد چالدران(۸۹۳ ه.ش) آن چنان دلیرانه جنگید که علی رغم شکست خوردن، نبرد او در زمره نبردهای بزرگ تاریخ و از افتخارات ایرانیان محسوب می شود. در این جنگ ۲۹۰۰۰ سرباز ایرانی که تنها از سلاح های سرد مانند شمشیر و نیزه استفاده می کردند در برابر سپاه دویست هزار نفری عثمانی که مجهز به توپ و تفنگ بود به سختی ایستادگی کرده و کشتار زیادی از دشمن به عمل آوردند و از ایشان تنها ۸۵ نفر زنده ماندند اما حتی یک نفر اسیر هم ندادند.

 عثمانی ها در این جنگ قسمت بزرگی از آذربایجان را به اشغال خود در آورند، که البته با مقاومت دلیرانه مردم تبریز سلطان سلیم، مجبور به تخلیه شهر شد.

  مهمترین آثاری که از دوران صفوی به یادگار مانده، عبارتند از: ۴ بازار دور میدان قدیم اصفهان؛ مدرسه ‏هارونیه و بقعه امام زاده هارون در اصفهان. وی بناهای یادبودی هم در اوجان فارس و شیراز و آبادانی و ساختمان های متعددی در خوی و تبریز بنیاد کرد

شاه اسماعیل صفوی سرانجام در سن 35 سالگی در اثر بیماری حصبه درگذشت بعد از شاه اسماعیل صفوی شاه طهماسب به سلطنت رسید شاه طهماسب فردی موقع شناس و واقع بین بوده . دوره شاه طهماسب دوره تثبیت سلطنت صفویان است .بعد ازشاه طهماسب شاه اسماعیل دوم وسپس شاه محمد خدابنده به پادشاهی رسیدند تااینکه نوبت به شاه عباس کبیر رسید . شاه عباس فردی باهوش ، جدی ، جسور ، قدرت طلب و بسیار سخت کوش بود . در دوران حکومت او ایران در سیاست های داخلی و خارجی خود راه تازه ای را آغاز کرد که مایه قدرت و شهرت وی در سراسر جهان گردید و آثار بسیار زیادی از او برجای ماند که تا به امروزنیز ادامه دارد . متاسفانه بعد ازشاه عباس دوران رکود و انحطاط ایران وحکومت صفوی آغاز گردید . بعد از او شاه صفی و شاه عباس دوم به حکومت رسیدند و توانستند با استفاده از دوران طلایی شاه عباس تشکیلات حکومتی منسجم ومنظم داشته باشند ،ولی نتوانستند آن راپویا کنند ویا چیز تازه ای به آن بیافزایند .متاسفانه ضعف تشکیلات صفوی و انحطاط آن از دوران  پس از شاه عباس آغاز گردیده و در دوران شاه سلیمان  بخوبی نمایان می گردد و سلسه صفوی روبه نابودی رفته بطوری که در زمان  پادشاهی شاه سلطان حسین  دولت صفوی با حمله افغانها  سقوط کرده و بعد از مدتی حذف می گردد . سپس حکومت ایران به نادرشاه افشار و سپس به خاندان زند می رسد