غزنویان که اولین سلسله تورک تبار می
باشد و حکومتشان از سال 963 میلادی به مدت 224 سال طول کشید یک حکومت ترک
تبار و مسلمان در بخشی از شرق خاورمیانه و جنوب آسیای میانه بود.از آنجا که
غزنویان نخستین پایههای حکومت را در شهر غزنین آغاز نمودند به غزنویان
نامدار شدند.غزنویان به عنوان مروج و ناشر اسلام مورد توجه و تایید خلافت
عباسی بود. شهرت این حکومت در جهان، بیشتر به خاطر فتوحاتی است که در
هندوستان انجام دادهاست بنیانگذار این دودمان کسی به نام سلطان محمود
غزنوی بود. پدران او از خانات ترک بودند که در خراسان می زیستند
نامآورترین شهریاران این دودمان سلطان محمود و پسرش سلطان مسعود بودند. پس
از سلطان مسعود این دودمان رو به ناتوانی گذارد
سلطان
محمود . به دلیری و بیباکی و کثرت فتوحات و شکوه دربار در تاریخ اسلام،
مخصوصاً غزوات او در هند و غنایمی که از آنجا آورده مشهوراست. وی اولین
فرمانروا در قلمرو خلافت اسلامی است که به خود عنوان «سلطان» داد تا
استقلال خود را از دستگاه خلافت نشان دهد.
یکی
از مسائل مهم در دوران غزنویان لشکر کشیهای مداوم به هندوستان بود.هند
سرزمینی غنی و آباد بود که بتکدهها و معابد هندوهای آنجا همیشه سرشار از
طلا و جواهری بود که مردم برای خدایان خود هدیه میآوردند و حمله غزنویان
به آنجا به معنای دستیابی به این ثروت بود.علت بعدی این بود که هندوستان
کشوری کافر از نظر مسلمانان بود و لشکر کشی غزنویان به آنجا تلاشی در جهت
گسترش اسلام وانمود میکرد و مخصوصا از نظر دولت عباسی جهاد در برابر کفر
بود که مشروعیتی را برای حاکمین غزنه به بار میآورد
این
حملات مداوم سپاه غزنویان به هند باعث شد که اسلام در آن شبه قاره گسترش
یابد و همچنین باعث گشت قدرت دفاعی این کشور به علت حملات پی در پی رو به
زوال گذارد و راه برای حملات بعدی غزنویان باز شود.
یکی
از بزرگترین فتوحات سلطان محمود در هند فتح سومنات بود که بزرگترین و
مهمترین بت هندوستان بود هندوان دسته دسته به زیارت این بت میرفتند و
صدها برهمن نیز به دعای وی مشغول بودند.جواهرات فراوانی نذر این بت میشد و
حتی صدها روستا وقف این بت بود.
تا
قبل از اینکه غزنویان به سومنات حمله کنند، برهمنان هندو برای توجیه
بیقدرتی بتهایی که به دست سپاه غزنویان نابود میشد میگفتند که این بتان
مورد قهر سومنات هستند.هنگامی که سپاه ۳۰ هزار نفری ترکان غزنویان به قصد
سومنات حرکت کردند هندوان به پای سومنات افتادند که جلوی سپاه محمود را
بگیرد اما سومنات برای جلوگیری از نابودی خود نیز توانایی کاری را نداشت ٬و
بدستور محمود نابود شد و ثروت معبد نیز به غنیمت گرفته شد.
بعد
از مرگ محمود برای به حکومت رسیدن میان دو پسرش یعنی محمد و مسعود اختلاف
بوجود آمد و بعد از کشمکشهایی مسعود توانست پیروز شود و به حکومت برسد
مسعود
غزنوی نیز مانند نیاکان خود حمله به هند را در سرلوحه کارهایش قرار دارد
اما دیگر از آن ثروتهای افسانهای هند خبری نبود و در نتیجه بار سنگین
هزینهها بر دوش مردمی نهاده شد که مجبور بودند مالیات بپردازند و این خود
باعث نارضایتی مردم بویژه مردم خراسان شد.و در نتیجه توجه بیش از اندازه
مسعود به هند وی از تحرکات سلجوقیان در خراسان غافل ماند. پس از مرگ مسعود
فرمانروایی غزنویان به قسمتی از غرب هند به مرکزیت لاهور محدود گشت. و در
نهایت در قرن ششم هجری غوریان آخرین بقایای غزنویان را نیز از بین بردند.
تام حقوق لار قورونور.
آرزوبلاق دان گوج آلیب.